Nanawagan ang mga grupo ng mga mamamayan sa Bicameral Conference Committee (Bicam) sa 2025 National Budget na ibalik ang badyet ng Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) sa halagang una nang iminungkahi noong yugto ng paghahanda ng badyet.
Sa pagdinig ng DOH Budget na isinagawa ng Committee on Health and Demography ng Senado noong Oktubre 8, sinabi ni PhilHealth President Emmanuel Ledesma na ang state health insurer ay unang nagmungkahi ng Php 150.92 bilyon na badyet upang masakop ang mga premium ng 25.28 milyong indibidwal sa ilalim ng mga hindi direktang nag-aambag, at Php 21.17 bilyon para sa pagpapabuti ng pakete ng benepisyo alinsunod sa Seksyon 37 ng UHC Act, na may kabuuang Php 172 bilyon. Gayunpaman, ang Department of Budget and Management (DBM) ay naglaan lamang ng Php 53.26 bilyon upang masakop ang mga premium ng health insurance ng 14.18 milyon na hindi direktang nag-aambag at Php 21.17 bilyon upang mapabuti ang mga pakete ng benepisyo.
Ang 2025 General Appropriations Bill (GAB) na ipinasa ng House of Representatives ay pinanatili ang panukalang badyet para sa PhilHealth sa National Expenditure Program (NEP) na nagkakahalaga ng Php 74.4 bilyon. Kasabay nito, sa Senate Plenary Deliberations sa 2025 DOH Budget, binanggit na mas mababa ang alokasyon ng Senado para sa PhilHealth at umaabot lamang sa Php 68.72 bilyon, kung saan 21.7 bilyon ay para sa pagpapabuti ng benefit packages. Noong unang bahagi ng buwang ito, inihayag ni Senate President Francis Escudero na walang karagdagang subsidyo sa ilalim ng panukalang P6.352-trillion national budget para sa 2025 na ibibigay sa PhilHealth.
Samantala, ang alokasyon ng GAB para sa Medical Assistance for Indigent and Financially Incapacitated Patients (MAIFIP) ay tumaas sa Php 72.85 bilyon, mula sa halagang NEP na Php 26 bilyon. Na ngayon ay ginagawang mas mataas ang badyet ng MAIFIP kaysa sa alokasyon para sa insurance premium ng mga hindi direktang nag-aambag.
Ang pagbawas na ito sa mga dapat na kontribusyon ng mga hindi direktang nag-aambag, na kinabibilangan ng mga senior citizen, persons with disabilities, at mga mahihirap at bulnerableng Pilipino ay isang malinaw na pagpapakita ng kapabayaan ng gobyerno sa kanilang tungkulin tungo sa pagtupad ng isang tunay na Universal Healthcare sa Pilipinas ayon sa mandato ng RA 11223 o ang UHC Act. Dahil dito, tinuligsa ng labor group, PSLINK, ang pagbawas sa badyet ng PhilHealth sa parehong 2024 at 2025 na laang-gugulin.
“Habang sinusuportahan natin ang bayanihan sa pamamagitan ng PhilHealth, ang pagkakaisa ay hindi one-way street. Tinamaan na tayo ng pagtaas ng premium ngayong taon, mahihirapan tayong dalhin ang pasanin na tiyakin ang pinansiyal na proteksyon ng lahat. Ang estado ay may obligasyon sa pagtiyak na ang pagtatalaga para sa PhilHealth para sa premium ng mga mahihinang Pilipino ay hindi nilalabag,” sabi ni Jillian Roque, Chief of Staff sa Public Services Labor Independent Confederation (PSLINK).
Dagdag pa rito, hinihiling ng budget watchdog na Social Watch Philippines ang transparency sa mga aktwal na kita mula sa Excise Tax on Sugar-Sweetened Beverages, Tobacco Products, Heated Tobacco Products, at Vapor Products na inilaan para sa PhilHealth ayon sa mandato ng Republic Act 11346 at kung magkano ang aktwal na napupunta sa PhilHealth. Bukod dito, hinahamon din nila ang PhilHealth at DBM na ipakita sa publiko kung paano nila kinakalkula ang taunang alokasyon ng badyet para sa premium ng mga hindi direktang nag-aambag ng PhilHealth.
Hinihiling ng mga grupo sa Bicam na tingnan ang mga badyet at panindigan ang Universal Health Care sa halip na pagtuunan ng pansin ang pagpapalakas ng PhilHealth, na ang mandato ay maging pambansang mamimili ng pangangalagang pangkalusugan, upang maiwasan ang pagkakawatak-watak ng mga pondo at upang ang mga tao ay hindi na kailangang pumila at humingi ng tulong medikal. Bilang karagdagan, hinihiling ng mga grupo na ang bicam session ngayong taon, na gaganapin sa katapusan ng linggong ito, ay bukas sa publiko, online at onsite, para sa isang tunay na accountable at transparent na pamamahala.#
