State-Sponsored Abduction: Ulat ng Senado, Iginiit ang Pagdakip kay Duterte ay Ilegal at Arbitrary

Isinisiwalat ng isang komprehensibo at detalyadong ulat mula sa Komite ng Ugnayang Panlabas ng Senado, sa pamumuno ni Senador Imee R. Marcos, na ang pagdakip at pagpapaalis kay dating Pangulong Rodrigo R. Duterte (FPRRD) patungong International Criminal Court (ICC) ay bahagi ng isang malawakan, kriminal, at pulitikal na motibadong operasyon ng administrasyong Marcos.

Batay sa pinagsama-samang ebidensya mula sa “Chairperson’s Report,” “Preliminary Report,” at “Further Findings,” inilatag ng komite ang isang nakagigimbal na kwento ng pagsabotahe sa demokratikong proseso, paglabag sa Saligang Batas, at sistematikong pagtatakip sa katotohanan.

“Oplan Horus”: Ang Master Plan Para Ibagsak ang mga Duterte

Ang pinakamapandigmang ebidensya ay nagmula sa isang dokumento ng administrasyong Lakas-CMD na pinamagatang “Mid-Election Final Campaign Sprint Action Plan” na may petsang Abril 22, 2025.

Nakasaad sa dokumentong ito ang mga tagumpay ng “Oplan Horus,” isang operasyon na inilunsad noong Abril 2024 na espesipikong idinisenyo upang “ibagsak ang mga Duterte” at “panatilihin ang advantage” ng alyansa pagkatapos ng midterm election.

Detalyado sa planong ito kung paano nagtulungan ang mga ahensya ng gobyerno kabilang ang Philippine National Police (PNP) at ang Mababang Kapulungan, kasama si dating Senador Antonio Trillanes, upang tulungan ang Prosecutor ng ICC na makakuha ng warrant ng pagdakip laban kay FPRRD. Ipinakita rin dito kung paano nakuha ang mga boto para ma-impeach si Vice President Sara Duterte sa pamamagitan ng pangako ng mga “soft projects” tulad ng AICS, AKAP, at TUPAD.

Walang Batas na Nagbibigay-bisa sa Pagdakip

Giit ng ulat, walang anumang legal na obligasyon ang Pilipinas na arestuhin at isuko si FPRRD sa ICC. Ang natanggap ng pamahalaan ay isang “Diffusion Notice” lamang mula sa ICC, at hindi isang “Red Notice” mula sa Interpol na dumaan sa verification.

Paliwanag ng ulat, ang isang Diffusion Notice ay hindi sapat na batayan para dakpin at ipatapon ang isang mamamayan. Dagdag pa rito, matapos atakihin ng administrasyon ang hurisdiksyon ng ICC, walang saysay ang pag-aresto batay sa warrant nito. Kinondena ng ulat ang paggamit ni Kalihim Jesus Crispin Remulla ng Seksyon 17 ng Republic Act 9851 bilang pangunahing batayan, na anila ay isang “strained at flimsy” na interpretasyon na wala sa konteksto ng batas.

Maramihang Paglabag sa Karapatang Pantao at Saligang Batas

Inilatag ng ulat ang isang nakababahalang serye ng mga paglabag sa karapatan ni FPRRD:

1. Arbitraryong Detensyon: Ang pag-aresto kay FPRRD ay walang warrant mula sa anumang hukuman sa Pilipinas at hindi sumunod sa mahigpit na alituntunin para sa “administrative arrest” na itinakda ng Korte Suprema sa kasong Yuan Wenle.
2. Pagkait sa Karapatan sa Pagdalaw: Inamin ni PNP General Nicolas Torre III na hindi niya pinayagan si Vice President Sara Duterte na dalawin ang kanyang ama sa Villamor Air Base, isang malinaw na paglabag sa RA 7438.
3. Pagkait sa Karapatan sa Habeas Corpus at Bail: Ipinagkait kay FPRRD ang kanyang karapatang dalhin sa isang husgado sa Pilipinas upang mapagtibay ang legalidad ng kanyang pag-aresto at maghain ng petisyon para sa pansamantalang paglaya, alinsunod sa Article 59 ng Rome Statute at sa jurisprudensya ng Pilipinas sa extradition.
4. Paggamit ng Dahas: Inamin ni Gen. Torre na ginamitan niya ng posas at inaresto ang dating Executive Secretary Salvador Medialdea sa gawa-gawang paratang ng “obstruction of justice,” na aniya’y dahil sa paglalagay nito ng isang upuan sa tabi ni FPRRD.

Sistematikong Pananakip sa Katotohanan

Inireklamo ng komite ang koordinadong pagtatakip sa katotohanan upang hadlangan ang imbestigasyon nito:

• Executive Privilege: Paulit-ulit na ginamit ng mga opisyal ng ehekutibo ang “executive privilege” upang hindi sagutin ang mga pangunahing katanungan, kabilang na kung sino ang umutos sa pagdakip at pagpapaalis kay FPRRD, at kung paano nakuha ang eroplanong ginamit.
• Sub Judice Rule: Biglaang inapela ni Gen. Torre ang “sub judice rule” nang mahuli sa isang maling pahayag ukol sa batas na ginamit para madaliin ang pagpapaalis.
• Pagbabawal sa Pagdalo: Ginamit ni Executive Secretary Lucas Bersamin ang executive privilege para ipagbawal ang pagdalo ng lahat ng opisyal ng ehekutibo sa ikalawang pagdinig.
• Plano Upang Pag-iba-ibahin ang Atensyon: Nakatanggap ang komite ng impormasyon na may “communication plan” ang administrasyon upang ilihis ang atensyon ng publiko mula kay FPRRD patungo sa isyu ng West Philippine Sea at isangkot ang lumalagong suporta kay Duterte sa isang gawa-gawang “disinformation campaign” ng China.

Rekomendasyon: Kriminal at Administratibong Pag-uusig

Inirekomenda ng ulat na imbestigahan ng Tanggapan ng Ombudsman at pati na ng piskalya ang mga sumusunod na opisyal:

1. DOJ Sec. Jesus Crispin Remulla: Para sa Usurpation of Judicial Functions, Violation ng Anti-Graft Law (RA 3019), Arbitrary Detention, Grave Misconduct, at Conduct Prejudicial to the Best Interest of the Service.
2. PNP Chief Gen. Rommel Marbil: Para sa Arbitrary Detention, Violation ng RA 3019 (paghimok kay Torre), Grave Misconduct, at Conduct Prejudicial to the Service.
3. SILG Sec. Juanito Victor Remulla: Para sa Arbitrary Detention, Violation ng RA 3019 (pagplano ng ilegal na aresto), Grave Misconduct, at Conduct Prejudicial to the Service.
4. Gen. Nicolas Torre III: Para sa dalawang kaso ng Arbitrary Detention (kay FPRRD at ES Medialdea), Violation ng RA 7438 (pagkait sa pagdalaw), Violation ng RA 3019, Grave Threats, Grave Misconduct, at Conduct Prejudicial to the Service.
5. Amb. Markus V. Lacanilao: Para sa Usurpation of Official Functions, False Testimony at Perjury, Grave Misconduct, at Conduct Prejudicial to the Service.

Mga Rekomendasyong Lehislatibo

Upang maiwasang maulit ang insidenteng ito, inirekomenda ng komite ang pag-amyenda sa Seksyon 17 ng RA 9851 upang linawin na ang terminong “surrender” ay para lamang sa mga foreign nationals at hindi sa mga mamamayang Pilipino. Iminungkahi rin ang pagdaragdag ng isang penal provision na parurusahan ang mga opisyal ng gobyerno na aabuso sa batas na ito.

Ang ulat ay isang malubhang bansag sa administrasyong Marcos, na inilalarawan ang pagdakip kay Duterte bilang isang “political maneuver coated with some tenuous legal color” na idinisenyo upang pilayin ang pamilya Duterte para sa halalan ng 2028. Ito ay isang malinaw na paglalarawan ng isang “whole-of-government effort” na ginamit hindi para sa interes ng bayan, kundi para sa interes ng iilan.

Ang mga natuklasan ay naglalagay ng napakalaking hamon sa pamahalaan at sa buong bansa, na nagpapakita ng malalim na pagkabahagi sa pulitika at pagyurak sa mga demokratikong institusyon.#