Idineklara ng Korte Suprema ngayong araw na labag sa Konstitusyon ang isinampang Articles of Impeachment laban kay Pangalawang Pangulo Sara Z. Duterte, dahil sa paglabag sa one-year bar rule at sa kawalan ng due process o makatarungang proseso sa lahat ng yugto ng impeachment proceedings.
Sa unanimous o nagkakaisang Desisyon ng Korte Suprema en banc, sinabi nitong taliwas sa Article XI, Section 3(5) ng 1987 Konstitusyon ang isinampang impeachment complaint, dahil hindi pa lumilipas ang isang taon mula sa pagbasura o pagkakatigil ng naunang mga reklamo. Bukod pa rito, lumabag umano ito sa karapatan ng nasasakdal sa due process, na nakasaad sa Bill of Rights.
Bagama’t hindi pinawalang-sala ng Korte Suprema si VP Duterte sa mga paratang laban sa kanya, binigyang-diin nitong tanging panibagong impeachment complaint lamang na maisasampa mula Pebrero 6, 2026, ang maaaring isaalang-alang.
Apat na Reklamo, Isa ang Itinuloy
Nagsimula ang kaso sa apat na magkakahiwalay na impeachment complaints laban kay Duterte: ang una’y inihain ng mga pribadong indibidwal noong Disyembre 2, 4, at 19, 2024; at ang pang-apat ay isang House Resolution na nilagdaan ng mahigit isang-katlo ng mga miyembro ng Mababang Kapulungan noong Pebrero 5, 2025. Ang resolusyong ito rin ang isinumite sa Senado bilang opisyal na Articles of Impeachment.
Ang Pasya: Laban sa Agarang Impeachment, Pabor sa Proseso
Ayon sa Korte Suprema sa pamamagitan ng ponente nitong si Senior Associate Justice Marvic Leonen, “Hindi ang layunin ang nagpapawalang-bisa sa paraan. Kailangang sundin ang tamang proseso sa tamang panahon.”
Giit pa ng korte, ang proseso ng impeachment ay hindi lamang isang political exercise, kundi isang legal at constitutional process na may kasamang pampolitikang aspeto. Kaya’t kahit ito’y natatangi (sui generis), hindi ito ligtas sa mga batayang prinsipyo ng due process at speedy disposition of cases.
Tinukoy rin sa desisyon na ang tatlong naunang reklamo ay itinuturing na terminated o walang bisa na matapos ang pagsasara ng sesyon ng Kamara noong Pebrero 5, 2025. Kaya, ayon sa one-year bar rule, hindi na maaaring magsimula ng panibagong impeachment proceedings hanggang matapos ang isang taon mula noon—o hanggang Pebrero 6, 2026.
Paalala sa Kamara: Walang Diskresyon sa Pag-antala
Pinuna rin ng Korte Suprema ang Kamara de Representantes sa pagbibigay ng Order of Business sa mga reklamo. Binigyang-linaw ng Korte na walang kapangyarihan ang Secretary General o ang Speaker ng Kamara na iurong o ipagpaliban ang paglalagay ng reklamo sa Order of Business sa loob ng sampung sesyon mula sa pagka-endorso nito.
Dagdag pa rito, ipinaliwanag ng desisyon ang mga due process requirements na kailangang sundin ng Kamara sa pagsasagawa ng impeachment, kabilang na ang:
- Pagbibigay ng kopya ng reklamo at mga ebidensya sa nasasakdal.
- Pagbibigay ng sapat na panahon sa nasasakdal upang tumugon.
- Pagsigurong ang lahat ng miyembro ng Kamara ay may akses sa dokumento at ebidensya.
- Pagkakaroon ng deliberasyon sa pagitan ng mga mambabatas bago ito isalang sa pagboto.
- Ang mga paratang ay dapat kaugnay ng mga impeachable offenses na naganap sa kasalukuyang termino.
Pahayag ng Korte Suprema: “Ang Hustisya ay Hindi Ipinagpapalit sa Kagustuhang Pampulitika”
Sa huling bahagi ng Decision, binigyang-diin ng Korte Suprema:
“Hindi namin tungkulin na pumanig sa anumang resulta sa pulitika. Tungkulin naming tiyakin na ang pulitika ay umiikot sa ilalim ng Rule of Just Law… Hindi kami mag-aatubiling ideklara kung ano ang legal, makatarungan, at tama para sa sambayanang Pilipino.”
Ang desisyon ay immediately executory at magiging epektibo agad sa oras na ito ay mailathala sa website ng Korte Suprema at matanggap ng mga partido ang kanilang digital na kopya, alinsunod sa A.M. No. 25-05-16-SC.
Para sa Kabuuang Detalye
Ang buong teksto ng Decision at mga Concurring Opinions sa G.R. No. 278353 (Sara Z. Duterte v. House of Representatives et al.) at G.R. No. 278359 (Atty. Israelito P. Torreon et al. v. House of Representatives et al.), ay ilalathala sa opisyal na website ng Korte Suprema sa mga susunod na araw.#
