Sa layuning tiyakin ang seguridad sa enerhiya at pangmatagalang kaunlaran, muling pinaigting ng Philippine Society of Mechanical Engineers, sa pamamagitan ng presentasyon ni Engr. Roberto A. Lozada, MIEAust.,NZIME, PME, isang rehistradong ASEAN Engineer, ang pagsisikap na buhayin ang nuclear energy program ng bansa. Ang hakbang na ito ay nakaangkla sa makasaysayang “Atoms for Peace” na inisyatiba na unang iminungkahi ni U.S. President Dwight D. Eisenhower noong 1953.
Layunin ng programang ito ang itaguyod ang mapayapang paggamit ng nuclear technology, na nagbunga ng pagkakatatag ng International Atomic Energy Agency (IAEA) at malawakang pag-unlad ng nuclear power sa buong mundo—kabilang ang Pilipinas.
Noong 1958, naging kasapi ang Pilipinas ng IAEA at ipinasa rin ang Philippine Science Act na lumikha sa Philippine Atomic Energy Commission (PAEC). Ito ang nagbigay-daan sa pagtatayo ng Bataan Nuclear Power Plant (BNPP) noong huling bahagi ng dekada ‘70, na nilalayong magbigay ng 620 megawatts na kuryente sa Luzon. Gayunpaman, nanatiling nakatigil ang operasyon nito mula noong 1984 dahil sa mga isyu sa kaligtasan at politika.

Lumalagong Suporta sa Nuclear Energy
Patuloy na umiinit ang suporta ng publiko para sa nuclear energy. Batay sa 2019 survey na binanggit ng gobyerno, 79% ng mga Pilipino ang pabor sa rehabilitasyon ng BNPP, at 65% naman ang sang-ayon sa pagtatayo ng mga bagong nuclear power plants. Mayroon na ring natukoy ang Department of Energy (DOE) na hanggang 15 posibleng lugar para sa pagtatayo ng mga bagong planta.
Ayon sa Nuclear Power Program Roadmap ng DOE, na naaayon sa gabay ng IAEA, target na makamit ang 1,200 megawatts na kapasidad mula sa nuclear power pagsapit ng 2032, na palalawakin pa hanggang 4,800 megawatts pagdating ng 2050. Saklaw ng roadmap ang hindi lamang produksyon ng kuryente, kundi pati na rin ang aplikasyon ng nuclear technology sa agrikultura, kalusugan at industriya.
Sa ilalim ng mga executive order na nilagdaan noong 2020 at 2022, inaatasan ang DOE na isulong ang pag-aaral sa BNPP at ang posibilidad ng pagtatayo ng small modular reactors (SMRs). Kasama rin sa plano ang pakikipagtulungan sa mga pandaigdigang kasosyo gaya ng Rosatom ng Russia, KHNP ng South Korea at Estados Unidos.
Kaligtasan at Modernisasyon
Ipinapakita ng mga teknikal na pagsusuri na posibleng ligtas nang patakbuhin ang BNPP matapos ang ilang minor na rehabilitasyon. Ipinunto ng mga tagasuporta ang matibay nitong disenyo, kabilang ang seismic gap at containment structure na gawa sa mahigit isang metrong makapal na reinforced concrete. Dinisenyo rin umano ang planta upang kayanin ang malalakas na lindol at tsunami, ayon sa Philippine Nuclear Research Institute (PNRI).
Bukod dito, inaasahang makatutulong ang bagong teknolohiya gaya ng SMRs para sa mas ligtas, flexible at scalable na produksyon ng kuryente—na mahalaga para sa isang bansang binubuo ng maraming isla gaya ng Pilipinas.
Pagsukat sa mga Hamon at Oportunidad
Sa kabila ng pag-usad, nananatili ang ilang hamon gaya ng isyu sa pamamahala ng radioactive waste, banta mula sa kalikasan, at pagtitiwala ng publiko. Kailangan itong harapin sa pamamagitan ng mahigpit na safety measures at bukas na paggawa ng polisiya.
Ipinagtatanggol ng mga tagasuporta ang nuclear energy dahil sa mababang greenhouse gas emissions, maaasahang base-load power, at pagbawas sa pagdepende sa inaangkat na fossil fuels. Subalit, may mga kritiko ring nagsasabing mataas ang paunang gastos at may kasaysayan ng pangamba sa kaligtasan, pati na rin ang isyu ng nuclear proliferation sa buong mundo.
Tumingin sa Hinaharap
Ang muling pagbuhay ng nuclear energy ng Pilipinas ay bahagi ng mas malawak na hakbang upang balansehin ang pangangailangan sa malinis na enerhiya at kaunlarang pang-ekonomiya. Sa pagbalik-tanaw sa diwa ng “Atoms for Peace” initiative, umaasa ang bansa na makakamit ang isang ligtas, matatag at masaganang hinaharap sa enerhiya—na tutugon sa lumalaking demand ng kuryente habang tinutupad ang mga pangako sa Paris Agreement.
Sa pagsasanib ng maayos na polisiya, teknolohiya, at suporta ng publiko, malapit nang maging realidad ang matagal nang diskusyon ukol sa nuclear energy sa bansa—na magbubukas ng bagong landas patungo sa ligtas at matatag na suplay ng kuryente.#