Si Franklin Delano Roosevelt ay ipinanganak noong Enero 30, 1882 sa Hyde Park, New York, U.S. at namatay namatay noong Abril 12, 1945 sa Warm Springs, Georgia. Sya ang ika-32 pangulo ng Estados Unidos (1933–45). Bilang nag-iisang pangulong nahalal nang apat na beses, pinamunuan ni Roosevelt ang Estados Unidos sa dalawa sa pinakamalaking krisis ng ika-20 siglo: ang Great Depression at ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Sa paggawa nito, pinalawak niya nang husto ang kapangyarihan ng pamahalaang pederal sa pamamagitan ng isang serye ng mga programa at repormang kilala bilang New Deal, at nagsilbi siyang pangunahing arkitekto sa matagumpay na pagsisikap na wakasan ang German National Socialism at Japanese militarism sa daigdig.
Noong Marso 4, 1933, sa Unang Inaugural Address ni Franklin Delano Roosevelt, humarap sya sa isang bansang wasak ang ekonomiya at puspos ng takot. Ang Great Depression ay nagdulot ng malawakang kawalan ng trabaho, pagbagsak ng mga bangko, at pagkasira ng tiwala ng publiko. Ngunit sa halip na maglatag lamang ng mga teknikal na solusyon, ipinahayag ni Roosevelt ang isang mas malalim na diagnosis: ang krisis ay hindi lamang materyal kundi moral at espirituwal.
Pagtuligsa sa mga “Mapagsamantalang Tagapagpalit ng Salapi”
Sa kanyang talumpati, binigyang-diin ni Roosevelt ang pagkabigo ng mga pinunong pampinansiya—ang mga “money changers”—na nagpatakbo ng ekonomiya sa pamamagitan ng kasakiman at pansariling interes. Ayon sa kanya, ang mga ito ay “walang pangitain” at ang kanilang mga solusyon ay nakabatay lamang sa “pagpapautang ng mas maraming pera.” Ipinakita niya kung paano nawala ang tunay na halaga ng paggawa at produksiyon sa ilalim ng kanilang pamamahala.
Itinuro niya ang pagkabigo ng mga pinunong pampinansya (“mga nagpapalit ng salapi”) bilang sanhi ng krisis. Ayon sa kanya, sila ay mapagsamantala, walang kakayahan, at walang malasakit, na nagtangka lamang na ayusin ang problema sa pamamagitan ng lumang at hindi na epektibong mga pamamaraan.
Pagkilala sa Mabagsik na Katotohanan: Inamin niya nang tahasan ang mga problema ng bansa:
- Pagbagsak ng halaga ng ari-arian at kita.
- Mataas na buwis at kawalan ng kakayahang magbayad.
- Pagkawala ng ipon ng libu-libong pamilya.
- Malawakang kawalan ng trabaho at kahirapan.
- Pagkalugi ng mga magsasaka at industriya.
Panawagan para sa Moral na Pagpapanumbalik
Itinuring ni Roosevelt ang krisis bilang isang pagkakataon upang “ibalik ang templo ng sibilisasyon sa mga sinaunang katotohanan.” Ipinanukala niya ang pagtataguyod ng mga halagang panlipunan na “mas marangal kaysa sa simpleng paghahangad ng salaping tubo.” Dito niya idiniin na ang tunay na kaligayahan ay matatagpuan sa “kagalakan ng tagumpay” at “pananabik ng malikhaing pagsisikap,” hindi sa pag-aari ng materyal na kayamanan.
Panawagan para sa Bagong Pagpapahalaga at Aksyon: Hinimok ni Roosevelt ang isang pagbabago sa mga priyoridad at pagpapahalaga:
- Higit pa sa Salapi: Ang tunay na kaligayahan ay nasa tagumpay at sa ginhawa ng paglilingkod sa kapwa, hindi sa pag-iipon ng salapi.
- Pangangailangan ng Kongkretong Aksyon: Idiniin niya na “ang bansang ito ay humihingi ng aksyon, at aksyon ngayon din.”
Pambansang Pagkakaisa at Kapangyarihan ng Ehekutibo: Hinikayat niya ang diwa ng pagtutulungan at disiplina, na parang isang hukbo. Nagbabala rin siya na kung kinakailangan, hihingi siya ng malawak na kapangyarihan mula sa Kongreso—kasinglakas ng kapangyarihan sa panahon ng digmaan—upang direktang labanan ang krisis.
Ang kanyang bantog na pahayag—“Ang tanging dapat nating katakutan ay ang mismong takot”—ay nagpapakita ng kanyang pag-unawa sa sikolohikal na dimensiyon ng krisis. Ipinakita niya kung paano ang takot ay nagpaparahuyo sa pagsulong at nagpapanatili ng kawalan ng pag-asa.
Pananalig sa Bayan at sa Diyos: Nagtapos siya sa pagpapahayag ng kanyang tiwala sa kakayahan ng mga Amerikano at sa demokrasya. Humingi siya ng gabay at pagpapala ng Diyos para sa bansa sa harap ng mga hamon.
Ang Makasaysayang Laban: American System vs. British Empire System
Ayon sa mas malawak na pagsusuri, ang talumpati ni Roosevelt ay bahagi ng isang daang-taong laban sa pagitan ng dalawang sistemang pangkabuhayan:
* Ang American System na ipinaglaban nina Alexander Hamilton, Henry Carey, at Abraham Lincoln, na nagtataguyod ng:
- Pambansang soberanya
- Proteksiyonismo upang mapalago ang lokal na industriya
- Pamumuhunang pampubliko sa imprastruktura
- Pagkilala sa likas na pagkamalikhain ng bawat indibidwal
* Ang British Empire System na nailalarawan sa pamamagitan ng:
- Kontrol ng iilang mayayaman (oligarkiya)
- “Malayang kalakalan” na nagdudulot ng pagsasamantala
- Pagpapalaganap ng digmaan upang hadlangan ang pag-unlad ng ibang bansa
Kongkretong Plano at mga Hakbang: Ipinangako niya ang isang malawakan at agarang programa ng pamahalaan upang malutas ang krisis:
- Magbigay ng Trabaho: Ang pamahalaan mismo ang direktang magre-recruit ng mga manggagawa, na ituturing itong parang isang emergency sa digmaan.
- Iayon ang mga Likas na Yaman: Muling ipamahagi ang populasyon at pagyamanin ang paggamit sa lupa.
- Suportahan ang Agrikultura: Paunlarin ang halaga ng mga produktong agrikultural.
- Iplano ang Transportasyon at Utilities: Pag-isahin at pamahalaan ng pambansang pamahalaan ang mga imprastraktura.
- Repormahin ang Sektor ng Pananalapi: Magpatupad ng mahigpit na regulasyon sa bangko, pamumuhunan, at pagpuksa sa spekulasyon.
Ang Epekto at Pamana ng mga Ideya ni Roosevelt
Ang kanyang New Deal ay hindi lamang isang pang-ekonomiyang programa kundi isang kilusang pampolitika at moral na naglalayong:
- Wakasan ang katiwalian sa bangko at negosyo
- Ibalik ang tiwala sa pamahalaan
- Itaguyod ang kapakanan ng karaniwang mamamayan
Ngunit higit pa rito, ipinakikita ng makasaysayang pag-aaral na si Roosevelt ay nagpatuloy ng adhikain ni Lincoln—ang pagtataguyod ng isang makatarungang pandaigdigang kaayusan na nagkakaloob ng pagkakataon sa lahat ng bansa na umunlad.
Mga Aral para sa Kasalukuyan
Mahigit siyamnapung taon makalipas ang kanyang talumpati, nananatiling makabuluhan ang mga aral ni Roosevelt. Sa panahon ngayon ng globalisasyon, pagtaas ng presyo ng bilihin, at lumalalang hindi pagkakapantay-pantay, ang kanyang mga panawagan ay nagpapaalala sa atin na:
- Ang tunay na pag-unlad ay nasa dangal ng paggawa at hindi sa pag-iipon ng kayamanan
- Ang takot ay siyang pinakamalaking balakid sa pagsulong
- Ang pamumuno ay nangangailangan ng pagiging tapat at malasakit sa kapwa
Sa huli, ang diwa ng talumpati ni Roosevelt ay nagpapaalala na ang mga krisis ay maaaring maging mga pagkakataon—mga sandali upang balikan ang mga pangunahing halaga at magtayo ng isang lipunang mas makatarungan at makatao.#
