Pagkakaisa ng ASEAN at Pagpapalawak ng Trade sa Rehiyon
“Hindi lang ito basta mga numero — ito ay kabuhayan ng mga tao,” ani Chinese Ambassadir Huang Xilian.
“Mga magsasaka ng palay, mga manggagawa, mga empleyado sa BPO — lahat sila ay nangangamba sa pagtaas ng gastos at pagbaba ng demand.”
“Ngayon higit kailanman ay mahalaga ang pandaigdigang pagkakaisa,” aniya
Isang ulat noong Pebrero 2025 mula sa Congressional Policy and Budget Research ng Pilipinas ang sumusuporta sa mga pangamba ng ambassador. Tinaya ng ulat na maaaring mawalan ng hanggang $1.89 bilyon sa export ang bansa dahil sa papatinding mga restriksyon sa kalakalan ng U.S. — isang matinding dagok sa mga sektor ng electronics, langis, at mga piyesa ng sasakyan.
Ayon sa isang kamakailang survey, tatlo sa bawat apat na Pilipino ang inaasahan ang negatibong epekto ng mga taripa, lalo na sa mga industriyang umaasa sa langis at kalakalan. Binanggit ni Huang na partikular na bulnerable ang Pilipinas kumpara sa mga karatig-bansa gaya ng Vietnam at Malaysia, na mas mabilis na nakaangkop sa mga naunang tensyon sa kalakalan sa pagitan ng U.S. at China.
“Walang panalo sa digmaan sa kalakalan,” ani Huang. “Ang U.S., na dating tagapagtaguyod ng malayang kalakalan, ay siya ngayong nagpapabagsak sa sistemang siya rin ang tumulong magtatag at nakinabang.”
Bilang ikalawang pinakamalaking ekonomiya sa mundo, posisyon ng China ang maging puwersang nagpapapanatag sa gitna ng mga pagyanig na dulot ng proteksiyonismo ng Amerika. Ibinahagi ni Huang ang pangmatagalang estratehiya ng Beijing: palakasin ang ugnayan sa rehiyon, itaguyod ang multilateralismo, at ituloy ang cooperation kasama sa ASEAN.
Itinuro niya ang lumalalim na relasyon ng China sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), kung saan ito na ngayon ang pinakamalaking trading partner ng rehiyon. Ang nalalapit na China-ASEAN Free Trade Area 3.0 upgrade, aniya, ay lalo pang magpapatibay sa ugnayang ito.
“Mahigit 60 porsyento ng pandaigdigang paglago nitong mga nakaraang taon ay dahil sa China,” ani Huang. “Hindi ito tungkol sa dominasyon — ito ay tungkol sa sama-samang pag-unlad.”
Napapansin na rin ito ng mga organisasyong panrehiyon. Sa isang joint statement, nagpahayag ng “matinding pag-aalala” ang mga lider ng ASEAN tungkol sa mga taripa ng U.S., na umaabot sa 50% . Nagbabala ang pahayag ukol sa pagbaluktot ng global trade at malawakang pinsalang ekonomikal, lalo na para sa mga bansang umaasa sa export gaya ng Pilipinas.
Sa paglago ng ekonomiya ng Pilipinas, nanawagan si Huang sa mga policymakers na paghandaan ang hinaharap.
“Malalim ang pagkaasa ng ekonomiya ng Pilipinas sa kalakalan. Ang mga restriksyon, lalo na sa serbisyo gaya ng BPOs o OFWs, ay magkakaroon ng malalim at pangmatagalang epekto,” aniya.
Dagdag pa niya, nananatiling tapat ang China sa mga kasunduan sa multilateral trade tulad ng Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) — isang kasunduang kinabibilangan ng Pilipinas at 14 pang bansa sa Asia-Pacific.
“Hindi nagpapalakas ng soberanya ang proteksiyonismo — sinisira nito ito,” ani Huang. “Ito ay isang mahalagang sandali para sa pag-unlad ng rehiyon — hindi natin ito dapat sayangin.”
Lumalakas ang panawagan ng pagkakaisa sa ASEAN pati na ang mayaman na bansa katulad ng Singapore ay nag bigay na din ng babala at ang mga kapitbahay natin kasama na ang.Singapore, Malaysia, Indonesia, Vietnam, Cambodia at China at nakipagpulong na sa isat isa.
Sa kabila ng mga balakid, nagpahayag si Huang ng pag-asa, binanggit ang mahigit $1 bilyong halaga ng export deals na nakuha ng mga kumpanyang Pilipino sa pamamagitan ng mga trade expo sa China noong nakaraang taon. Sa halip na umatras, nananawagan siya sa mga bansa na gamitin ang pagkakataon.
“Kung may hindi pagkakatugma sa kalakalan, ang solusyon ay hindi bawasan ito — kundi palawakin,” aniya. “Palawakin natin ang mga oportunidad, hindi ang mga limitasyon.”
Habang naghahanda ang rehiyon para sa mas matitinding pag-yanig sa ekonomiya, malinaw ang mensahe ni Huang: kailangang mangibabaw ang pagkakaisa, kooperasyon, at sama-samang pag-unlad kaysa sa isolation at unilateralismo.
Sa kabila ng mga balakid, nagpahayag si Huang ng pag-asa, binanggit ang mahigit $1 bilyong halaga ng export deals na nakuha ng mga kumpanyang Pilipino sa pamamagitan ng mga trade expo sa China noong nakaraang taon. Sa halip na umatras, nananawagan siya sa mga bansa na gamitin ang pagkakataon.
“Kung may hindi pagkakatugma sa kalakalan, ang solusyon ay hindi bawasan ito — kundi palawakin,” aniya. “Palawakin natin ang mga oportunidad, hindi ang mga limitasyon.”
Habang naghahanda ang rehiyon para sa mas matitinding pag-yanig sa ekonomiya, malinaw ang mensahe ni Huang: kailangang mangibabaw ang pagkakaisa, kooperasyon, at sama-samang pag-unlad kaysa sa isolation at unilateralismo.
“Dapat nating tanggihan ang proteksiyonismo at ipaglaban ang isang patas at batay-sa-patakarang ekonomiya.” #
