Ipinag-utos ni Agrarian Reform Secretary Conrado Estrella III ang agresibo at komprehensibong pagpapatupad ng parcellation program at tuluyang pagpapalabas ng mga indibidwal na titulo sa Agrarian Reform Beneficiaries (ARBs) sa ilalim ng Support to Parcelization of Lands for Individual Titling (SPLIT) Project ng Department of Agrarian Reform ( DAR).
Upang umayon sa direktibang ito, nagsagawa ang DAR ng tatlong (3) araw na Environmental and Social Assessment (ESA) at Environmental and Social Management Framework (ESMF) review, na bilang pagsunod din sa panawagan ng World Bank (WB) para sa DAR upang tugunan ang ilang mga panganib at epekto sa kapaligiran at panlipunan.
Ginawa ng WB ang mg obserbasyon sa Fifth Implementation and Support Mission noong Marso 30, 2022. Ang workshop ay magbubunga ng finalization ng Writeshop output ng ESA at ESMF.
Ang ESA, gayundin ang Environmental and Social Commitment Plan (ESCP) ay nagbibigay ng mga alituntunin at mga instrumento upang bigyang-daan ang mga stakeholder, ang DAR, at ang WB na tukuyin ang legal, kapaligiran, paggawa, panlipunan, at iba pang mga hamon, at magbigay ng mga solusyon sa panahon ng pagpapatupad ng proyektong SPLIT.
Ibinunyag ni Estrella III na ang pag-update ng mga instrumento ng ESA ay sumusunod sa pangako ng DAR sa Loan Agreement gaya ng itinatadhana sa ESCP.
Binigyang-diin ng Kalihim na ang pagpapabuti ng seguridad sa panunungkulan at pagpapalakas ng mga karapatan sa ari-arian ng mga ARB sa pamamagitan ng subdivision ng Collective Certificates of Land Ownership Award (CCLOAs) ay naaayon sa pahayag ni Pangulong Ferdinand R. Marcos, Jr. noong kanyang unang State of the Address sa bansa.
Tinalakay ni Atty. Luis Meinrado C. Pañgulayan, Undersecretary for Policy, Planning, and Research, ang policy environment ng SPLIT Project sa ikalawang araw ng workshop. Una nang tinalakay ni Undersecretary Pañgulayan na ang pag-iisyu ng indibidwal na titulo sa ARB ay hindi magreresulta sa economic empowerment maliban na lang kung mayroong stabilization ng agrarian rights, enhancement ng land tenure security, at attainment ng agricultural productivity at profitability.
Tinalakay din ni Pañgulayan ang mga implementing rules and regulations ng DAR kasama ang Land Registration Authority (LRA), Department of Environment and Natural Resources (DENR), at National Commission on Indigenous Peoples (NCIP). Ito ang mga ahensya na naglalabas ng sarili nilang mga titulo. Ang LRA ay naglalabas ng mga regular na titulo, ang DENR ay naglalabas ng mga free patent, at ang NCIP ay naglalabas ng mga sertipiko ng mga titulo ng ancestral domain at mga sertipiko ng mga titulo ng lupang ninuno.
Ang DAR at ang LRA ay naglabas ng Joint Administrative Order (JAO) No. 2 Series of 2022 upang matiyak na ang Order of Parcelization ng DAR Provincial Agrarian Reform Program Officer (PARPO) sa ilalim ng SPLIT Project ay hindi boluntaryong paglilitis, na hindi na kailangang isuko ang duplicate na kopya ng may-ari.
Tinitiyak ng DAR-DENR JAO No. 9, Series of 2021 na ang mga lugar ng kolektibong CLOA na may mga timberlands, pambansang parke, lupang mineral, at hindi natukoy na mga pampublikong kagubatan ay hindi magreresulta sa pagpapawalang-bisa sa CCLOA at sa pagpapaalis sa mga ARB. Kung hindi ma-parcelize ang titulo dahil sa ilang teknikal o legal na isyu, ang kolektibong titulo ay dapat panatilihin, at ang mga ARB ay dapat pahintulutan na patuloy na ariin ang iginawad na lupa.
Binanggit ni Pañgulayan na ang DAR-NCIP Joint Administrative Order para sa SPLIT Project ay kasalukuyang ginagawa. Ang karanasan ng mga ahensya sa ilalim ng Joint National Committee (ang NCIP, ang DAR, ang DENR, at ang LRA) ayon sa Joint Memorandum Circular No. 2, Series of 2012 ay nakakatulong sa pagbuo ng Joint Administrative Order. Dapat lutasin ang mga isyu sa mga nakatalagang karapatan at ang mga pagkaantala sa pagpapalabas ng sertipiko ng walang overlap.
Ang talakayan sa SPLIT policy environment ay sinundan ng mga break-out session para sa pagsasagawa ng focus group discussions tungkol sa environmental at social safeguards at sa grievance redress mechanisms. Ang mga talakayan sa ESS ay pinangunahan ni Assistant Secretary Marjorie P. Ayson. Ang GRM focused group discussion ay pinangunahan ni DARAB Executive Director Roland Manalaysay.
Ang SPLIT Project ay binuo ng DAR bilang pagsunod sa direktiba ng Pangulo na pabilisin at kumpletuhin ang parcelization ng CCLOA at ang pagbibigay ng indibidwal na mga titulo sa ARBs.
Ang kabuuang halaga ng proyekto ay tinatayang nasa PhP 24.62 Bilyon. Ang nalikom na loan mula sa WB ay PhP 19.24 Billion, habang ang GOP counterpart ay nasa PhP 5.4 Billion. Ang pagpapatupad ng proyekto ay mula sa taong 2021 hanggang 2024. Kabilang dito ang isang daan tatlumpu’t walong libo limang daan animnapu’t pitong (138,567) CCLOA na sumasaklaw sa isang lugar na 1,380,422 ektarya at nakakaapekto sa isang milyong ARB sa buong bansa.
Nagsimula ang tatlong (3) araw na workshop noong Miyerkules, Oktubre 5, kung saan nagbigay ng kanyang paunang mensahe si Josef Angelo S. Martires, Assistant Secretary for Foreign Assisted and Special Projects Office, at ito ay nagtapos nuong Oktubre 8 sa Kalibo, Aklan.#
