Ang “The Art of the One-Sided Deal Under the PH–U.S. ART Framework” ni Anna Malindog-Uy ay isang mapanuring artikulo tungkol sa diumano’y hindi patas na kasunduang inilalatag sa pagitan ng Pilipinas at Estados Unidos sa ilalim ng ART (Agreement for Reciprocal Trade) Framework. Sa gitna ng pagbisita ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa Estados Unidos upang makipagpulong kay dating Pangulong Donald Trump, binabalaan ng may-akda ang publiko sa posibleng “pagbenta” muli ng interes ng Pilipinas kapalit ng mga di tiyak na benepisyo mula sa Amerika.
Ayon sa nakuha niyang dokumento mula sa Department of Trade and Industry (DTI), tila isinusuko ng Pilipinas ang maraming sektor ng ekonomiya upang mapalakas ang interes ng U.S., kabilang na ang agrikultura, enerhiya, teknolohiya, at lalo na ang mga critical minerals tulad ng nickel, cobalt, at copper. Nakasaad sa dokumento ang utos ni Marcos Jr. na “PH cannot live without US”—isang indikasyon ng pagsuko ng sariling polisiya para lang manatiling kaalyado ng Amerika.
Mga Pangunahing Punto:
Malawakang konsesyon ng Pilipinas: kabilang dito ang pagbaba o pagtanggal ng taripa sa mga produktong gaya ng soybean, trigo, baterya, at langis mula sa U.S., pati pagtaas ng importasyon ng manok at iba pang produkto.
Pagsuporta sa anim na prayoridad na sektor ng Amerika: agrikultura, automotive, AI, advanced manufacturing, alternative energy, at critical minerals.
Pagbibigay ng preferential access sa U.S. sa ating mga likas na yaman at enerhiya, gaya ng pagpayag sa kanilang eksplorasyon sa West Philippine Sea at pagtatayo ng LNG facilities sa Subic.
Pagwawalang-bisa ng pre-border technical verification para sa mga U.S. goods, na maaaring magbukas ng panganib sa seguridad.
Mga Kritikal na Implikasyon:
Pagpapalalim ng di pantay na relasyon: Walang malinaw na benepisyo o kapalit para sa Pilipinas na nabanggit sa dokumento.
Pagkawala ng soberanya sa ekonomiya at enerhiya: Maaaring ang mga makikinabang lang dito ay ilang piling negosyante, habang pinapatay ang lokal na industriya.
Pagpapahina ng lokal na agrikultura: Sa harap ng pagdagsa ng mga produktong agricultural mula U.S., nalalagay sa alanganin ang kabuhayan ng mga lokal na magsasaka at ang seguridad sa pagkain ng bansa.
Panganib sa kapaligiran at soberenya: Ang pagbubukas ng pagmimina at eksplorasyon sa dayuhan ay maaaring magdulot ng labis na pagsasamantala sa likas na yaman.
Babala at Pagninilay:
Ipinapakita ng dokumento na sa halip na isang patas na kasunduan, ito ay tila isang “strategic surrender.” Kung hindi malinaw o tiyak ang makukuha ng Pilipinas kapalit ng mga ibinibigay nitong pribilehiyo, masasabing ito ay isang hakbang patungo sa pagiging client state ng Amerika. Aniya, habang ang ibang bansa ay nagsusulong ng soberanya at balanced diplomacy, tila inuuna ng kasalukuyang administrasyon ang pakikisama kaysa sa tunay na interes ng sambayanan.
Muling nananawagan ang mga grupo at tagapagsuri na tiyaking ang anumang kasunduan ay may malinaw at makatarungang kapalit para sa Pilipinas. Binigyang-diin nila na ang Konstitusyon ay nagsisimula sa “Kami, ang sambayanang Pilipino,” at hindi dapat ipagpalit ang pambansang interes kapalit ng pansamantalang pabor mula sa isang banyagang kapangyarihan, pagtatapos ng mensahe ni Dr. Anna Malidog-Uy.#
