Manila, Hunyo 10, 2025 — Matinding babala ngayong linggo matapos kumpirmahin na ang Pilipinas na ang nangungunang rice importer sa buong mundo sa taong 2024, ayon sa isang bagong ulat ng Integrated Rural Development Foundation (IRDF).
Anila, sa halip na senyales ng pag-unlad, binigyang-diin ng mga eksperto na ito ay isang malagim na indikasyon ng pagkawasak ng pambansang seguridad sa pagkain. Ayon sa kanilang policy paper na pinamagatang “Philippines is a Rice Deficit Country: The Challenges, Policy Innovations, and Strategic Interventions,” tinagurian nilang “mega bagyo” ang sunud-sunod na suliranin na humahampas sa lokal na industriya ng bigas.
Nagsisikip ang Sinturon ng Magsasaka
Ayon sa ulat, umabot sa 4.7 milyong metriko tonelada ang inangkat ng bansa — pinakamataas sa buong mundo. Isa sa mga pangunahing dahilan ay ang Executive Order 62 na nagpababa sa taripa ng inangkat na bigas mula 35% tungong 15%, na lalo pang nagpapahirap sa lokal na magsasaka.
“Ibinabaha tayo ng murang bigas mula sa ibang bansa habang ang ating mga magsasaka ay unti-unting nalulunod,” sabi ni dating propesor Teodoro Mendoza. “Kung hindi lang sana na-convert ang 520,000 ektarya ng prime rice lands, surplus na sana tayo.”
Pagpapabaya sa Lupa at Patakaran
Isinisi rin ng ulat ang tuluy-tuloy na land conversion, bunga ng Section 20 ng 1991 Local Government Code, at ang matagal nang pagkabigong maisabatas ang National Land Use Act. Aabot sa 3.3 milyong metriko tonelada ng potensyal na bigas ang nawawala taon-taon dahil sa pagsibol ng mga subdivision at commercial developments sa dating palayan.
Sa ginanap na public consultation ng IRDF, inilarawan ng mga magsasaka ang isang bagsak na ani dahil sa masamang panahon, peste, at hindi pagtupad ng NFA sa pangakong pagbili ng palay.
“Pinangakuan kami, pero muli kaming nabigo,” ani Nayong Collado ng AMMA-Tarlac. Sa Sorsogon, sinabi ni Isidro Gracilla na sinira ng ulan at peste ang kanyang ani: “Sa baba ng presyo ngayon, baka ‘di ko na kayaning magtanim muli.”
Presyong Barya, Gastusing Ginto
Kasalukuyang tinatanggap ng mga magsasaka ang P11 hanggang P12 kada kilo ng palay, malayo sa P17-P18 na gastos sa produksiyon. Ayon kay Mendoza, “Walang kabuhayan ang mga magsasaka sa ganitong sistema — lalo lang nitong tinutulak ang mga kabataan palayo sa agrikultura.”
Dagdag pa ni dating dean Rene Ofreneo, ang Rice Tariffication Law ng 2019 ay “nagpalala sa lokal na ekonomiya ng bigas.” Hindi bumaba ang presyo sa pamilihan, ngunit bumagsak ang presyo sa bukid, na nagdulot ng P145 bilyong lugi sa 1.43 milyong magsasaka at 118,000 mill workers noong 2024.
Rice Cartels at Kawalang-Tulong
Ibinunyag din ng ulat ang dominasyon ng rice cartels, na sinasabing may kontrol sa presyo at supply sa merkado. Dahil dito, nalulubog sa utang ang mga magsasaka, habang patuloy pa ring mataas ang presyo ng bigas para sa mga mamimili.
Kasabay nito, binatikos din ang kakulangan ng pamumuhunan ng gobyerno sa agrikultura — lipas na irigasyon, kakulangan sa dekalidad na binhi, at sobrang baba ng budget sa research and development (0.3% lang ng GDP, malayo sa 1% benchmark ng UNESCO).
Pati ang kontrobersyal na Golden Rice ay pinuna. Ayon sa ulat, maaaring bumaba ang ani at maapektuhan ang biodiversity: “Isang panganib sa ating food sovereignty.”
Panawagan ng Reporma
Bilang tugon, iminungkahi ng mga eksperto ang mga sumusunod:
- P25/kilo minimum support price para sa palay — “non-negotiable,” ayon sa ulat.
- Reorganisasyon ng National Food Authority tungo sa decentralized at transparent na sistema.
- Pagsasabatas ng Rice Industry Sustainable Development Act (RISDA) kapalit ng RTL.
- Pagbuo ng Department of Agriculture and Farmers’ Welfare na tunay na magsusulong ng kapakanan ng mga magsasaka.
“Dapat na nating tapusin ang kontrol ng mga rice cartel at ibalik sa taumbayan ang kapangyarihang pang-agrikultura,” giit ni Leonardo Montemayor ng Federation of Free Farmers. “Ang food security ay karapatan, hindi pribilehiyo.”
Pinakahuli, muling nanawagan ang mga may-akda na ipasa na agad ang National Land Use Act, isang batas na dekada nang natutulog sa Kongreso.
“Hindi lang lupa ang nawawala sa atin,” ani IRDF executive director Arze Glipo. “Pati ang kinabukasan ng pagsasakang Pilipino ay unti-unti na ring nawawala.”#
