“Muling binigo ng National Food Authority (NFA) ang mga magsasaka sa Tarlac nang tanggihan nito ang pagbili ng aming palay, kahit may pangako ang kanilang manager noong Marso 13, 2025,” galit na pahayag ni Nayong Collado, Tagapangulo ng AMMA-Tarlac, sa isang konsultasyon na inorganisa ng Integrated Rural Development Foundation (IRDF).
Ang hinaing na ito ay tinutugunan din ng milyun-milyong magsasaka sa buong bansa, na humihiling sa gobyerno na itaas ang farmgate price ng palay mula sa kasalukuyang mababang presyo na P12/kg.
“Dahil sa patuloy na malakas na ulan noong unang quarter, 16 cavans lang ang aani ko. Sa mababang presyo, hindi ko alam kung makakapagtanim pa ako sa susunod na panahon,” dagdag ni G. Isidro Gracilla, isang maliit na magsasaka sa Sorsogon na humaharap sa epekto ng climate change, kawalan ng suporta, at hindi patas na presyo.
Ang Malalim na Problema sa Sektor ng Bigas
Ayon sa ulat ng mga eksperto na sina Prof. Teodoro Mendoza, Dean Rene Ofreneo, Leonardo Montemayor, at Arze Gilpo, ang Pilipinas ang naging pinakamalaking rice importer sa mundo noong 2024, na umangkat ng 4.7 milyong metric tons (MMT) ng bigas. Dulot ito ng Rice Tariffication Law (RTL), pagmamanipula ng presyo ng mga cartel, at mabilis na pagkawala ng mga lupang sakahan.
Mga Pangunahing Dahilan ng Krisis:
- Pagkawala ng Lupang Sakahan – 520,000 ektarya ng prime irrigated rice lands ang nawala dahil sa urbanisasyon at komersyalisasyon. Kung napreserba ang mga ito, sapat sana ang bigas ng bansa.
- Mababang Produktibidad – 4.2 tons/hectare lang ang ani ng Pilipinas, mas mababa kaysa sa Vietnam (6.16 t/ha) at China (7.2 t/ha).
- Pagdami ng Populasyon at Pagtaas ng Konsumo – Mula 90 kg noong 1990s, tumaas sa 119 kg ang rice consumption per capita.
- Paggamit ng Rice Cartel – Pinipilit ang magsasakang magbenta ng palay sa P11-12/kg, mas mababa sa cost of production na P17-18/kg.
- Epekto ng RTL at EO 62 – Bumagsak ang farmgate price dahil sa sobrang importasyon, na nagdulot ng P145.27 bilyong lugi sa mga magsasaka at mill workers noong 2024.
Mga Hakbang na Hinihiling
- Itaas ang Farmgate Price sa P25/kg – Para kumita ang magsasaka at mapigilan ang pagbenta ng lupa.
- Palakasin ang NFA – Dagdagan ang kapasidad nito na bumili ng palay at magkaroon ng 70-day buffer stock.
- Modernisasyon ng Agrikultura – Dagdagan ang pondo para sa irigasyon, makinarya, at climate-resilient na binhi.
- Sugpuin ang Rice Cartel – Ipatupad ang anti-smuggling at price monitoring.
- Ipasa ang National Land Use Act – Para maprotektahan ang mga lupang sakahan.
“Kung hindi kikilos ang gobyerno ngayon, sino ang magtatanim ng bigas para sa susunod na henerasyon?” babala ng mga eksperto.#
