Patuloy ang pagtaas ng presyo ng pagkain sa bansa matapos lumobo ang food inflation sa 4.0% noong Enero 2025, mula sa 3.5% noong Disyembre 2024. Ayon sa Philippine Statistics Authority (PSA), ang pagtaas na ito ay dulot ng mas mahal na presyo ng mga pangunahing bilihin tulad ng kamatis, karne, at isda. Sa parehong panahon, tumaas ng 6.4% ang presyo ng karne, habang 3% naman ang itinaas ng isda at iba pang pagkaing-dagat.
Bagama’t bahagyang bumaba ang presyo ng bigas mula sa rurok nitong ₱50–₱55 kada kilo noong Disyembre 2024 patungo sa ₱47 kada kilo sa pagtatapos ng Pebrero 2025, nananatili pa ring mataas ang presyo sa maraming lalawigan at lungsod. Ipinapakita nito na hindi pa rin natutugunan ang problema ng kawalan ng seguridad sa pagkain sa buong bansa.
Rice Tariffication Law, Itinuturong Sanhi ng Krisis
Sa isang press conference ng Integrated Rural Development Foundation (IRDF) noong Marso 5, 2025 sa Kamuning Bakery Café, ipinakita ni IRDF Executive Director Arze Glipo ang datos ng PSA na nagpapatunay na mas mataas pa rin ang presyo ng bigas sa mga lalawigan tulad ng Kalinga, Mountain Province, Zambales, Batangas, at Capiz, pati na rin sa mga lungsod tulad ng Bacolod, Davao, at Cagayan de Oro.
Ayon kay Glipo, isa sa mga pangunahing dahilan ng patuloy na pagtaas ng presyo ng bigas ay ang Rice Tariffication Law (RTL) na nagresulta sa hindi reguladong pag-aangkat ng bigas. Dahil dito, tumaas ang gastos sa produksyon at lumakas ang kontrol ng malalaking negosyante sa merkado. Dagdag pa niya, ang Pilipinas ngayon ang pinakamalaking importer ng bigas sa buong mundo, na umaangkat ng halos 4 milyong metriko tonelada taun-taon.
Samantala, kinondena ni Eduardo Landayan, pangulo ng AMMA-KATIPUNAN, ang RTL dahil lalo nitong pinalakas ang manipulasyon ng mga trader sa presyo ng bigas habang ibinababa naman ang presyo ng palay sa mga magsasaka. Sa Nueva Ecija at Isabela, ang dalawang pangunahing lalawigan sa produksyon ng bigas, bumagsak na lamang sa ₱15–₱18 kada kilo ang presyo ng palay, dahil umano sa pag-antala ng mga trader sa pagbili ng lokal na ani dahil sa punong mga bodega ng imported na bigas.
Binigyang-diin din ni Landayan ang negatibong epekto ng idineklarang food security emergency ng Department of Agriculture, kung saan pinahintulutan ang National Food Authority (NFA) na maglabas ng 300,000 metriko tonelada ng bigas mula sa buffer stock nito sa panahon ng anihan. Ayon sa kanya, ang hakbang na ito ay lalo pang nagpapahirap sa mga lokal na magsasaka.
“Ang pagpapatupad ng RTL noong 2019 ay nagbigay ng mas malaking kapangyarihan sa mga negosyante sa industriya ng bigas, habang mas lalong nalulugi ang milyun-milyong maliliit na magsasaka,” aniya. Binanggit din niya ang patuloy na pagbabago ng gamit sa lupa sa Gitnang Luzon, kung saan sinasabing binibili ng mga negosyanteng Tsino ang mga sakahan sa Pampanga para gawing solar power projects.
Panawagan para sa Mas Malakas na Interbensyon ng Gobyerno
Ayon kay Dr. Rene Ofreneo, First Nominee ng ARISE Partylist, pinahina ng RTL ang kakayahan ng gobyerno na suportahan ang mga magsasaka at mamimili, na siyang lalong nagpalala sa problema sa food security. Bagama’t may ilang lokal na pamahalaan tulad ng lalawigan ng Isabela na nagpatupad ng price support mechanisms para sa palay, sinabi niyang hindi sapat ang mga ito upang matulungan ang 3 milyong magsasaka ng bigas sa bansa.
Nanawagan si Ofreneo sa Department of Agriculture na magpatupad ng mas malawakang solusyon tulad ng pamumuhunan sa post-harvest facilities, logistics, marketing, at value chain development. “Kailangan natin ng malakas na interbensyon ng gobyerno sa kalakalan ng bigas, tulad ng ginagawa ng Thailand, Vietnam, Indonesia, at China,” aniya.
Samantala, nagbabala rin si Dr. Teodoro Mendoza, isang agronomist at dating propesor sa University of the Philippines Los Baños, na ang sobrang pagdepende sa imported na bigas ay naglalagay sa bansa sa panganib ng matinding pagbabago sa presyo, lalo na habang tumitindi ang epekto ng climate change.
Iminungkahi niya ang pag-aalis ng RTL at pagbabalik sa orihinal na mandato ng NFA, na mangangailangan ng karagdagang ₱100 bilyon upang makabili ng hindi bababa sa 25% ng lokal na produksyon ng bigas. Para sa pangmatagalang seguridad sa pagkain, iminungkahi rin niya ang pagpapataas ng kita ng mga magsasaka, pagpapalawak ng irigasyon, at pagsuporta sa mas maraming pagkaing mayaman sa protina mula sa halaman.
Agarang Pangangailangan ng Aksyon mula sa Gobyerno
Nagkakaisa ang mga eksperto sa panawagan para sa agarang at mas agresibong aksyon mula sa gobyerno. Kabilang sa kanilang mga mungkahi ang:
✅ Pagbasag sa rice cartel na lalong lumakas sa ilalim ng liberalisasyon ng kalakalan
✅ Mas malawak na suporta para sa mga magsasaka, kabilang ang subsidiya sa presyo at kagamitan, cash grants, at climate adaptation assistance
✅ Pagsasabatas ng mga bagong polisiya para sa rice sector development
✅ Pag-redirect ng pambansang badyet upang bigyang prayoridad ang sektor ng agrikultura at suporta sa mga magsasaka
Ayon sa mga eksperto, kung walang matapang at konkretong aksyon mula sa gobyerno, mananatiling malubha ang food insecurity sa bansa. Maraming Pilipino ang mananatiling biktima ng mataas na presyo at kawalan ng kasiguruhan sa suplay ng pagkain.#
